chím

Chím is an irregular verb with a distinct dependent form of the verb, feicim. Its verbal noun is feiscint /fʹisʹkʹinʹtʹ/. The verbal adjective is feicthe /fʹikʹihi/.

Audio files were read by Eoiní Mhaidhc Ó Súilleabháin, native speaker in the Cork Gaeltacht, August 10th-11th 2010.

Habitual present tense

	affirmative form			negative form
I	chím audio	xʹi:mʹ		ní fheicim audio	nʹi: ikʹimʹ
you s.	chíonn tú	xʹi:n tu:		ní fheiceann tú	nʹi: ikʹən tu:
he	chíonn sé	xʹi:n sʹe:		ní fheiceann sé	nʹi: ikʹən sʹe:
we	chímíd	xʹi:mʹi:dʹ		ní fheicimíd	nʹi: ikʹimʹi:dʹ
you pl.	chíonn sibh	xʹi:n sʹivʹ		ní fheiceann sibh	nʹi: ikʹən sʹivʹ
they	chíd siad	xʹi:dʹ sʹiəd		ní fheicid siad	nʹi: ikʹidʹ sʹiəd
one	chíthear	xʹi:hər		ní feictear	nʹi: fʹikʹtʹər

Note: the absolute form was historically do-chím, explaining the lenition. Chíthear is always found lenited.

Simple past tense

	affirmative form			negative form
I	do chonac audio	də xnuk		ní fheaca audio	nʹi: ɑkə
you s.	do chonaicís	də xni’kʹi:sʹ		ní fheacaís	nʹi: ɑ’ki:sʹ
he	do chonaic sé	də xnikʹ sʹe:		ní fheacaidh sé	nʹi: ɑki sʹe:
we	do chonaiceamair	də xnikʹəmirʹ		ní fheacamair	nʹi: ɑkəmirʹ
you pl.	do chonaiceabhair	də xnikʹu:rʹ		ní fheacabhair	nʹi: ɑku:rʹ
they	do chonaiceadar	də xnikʹədər		ní fheacadar	nʹi: ɑkədər
one	do chonaictheas	də xnikʹəhəs		ní feacthas	nʹi: fʹakəhəs

Note: chonaictheas is always lenited; in traditional Cork Irish, feacthas will be found unlenited after ní, although current usage varies. PUL’s forms had chonac, chonaicís, chonaic, chonacamair, chonacabhair, chonacadar, chonacthas, but the forms given above seem preferable, based on Amhlaoibh Ó Loíngsigh’s Irish, etc. AÓL had ní fheacthas.

Future tense

	affirmative form			negative form
I	chífead, chífidh mé audio	xʹi:həd, xʹi:hi mʹe:		ní fheicfead, ní fheicfidh mé audio	nʹi: ikʹəd, nʹi: ikʹi mʹe:
you s.	chífir, chífidh tú	xʹi:hirʹ, xʹi:hi tu:		ní fheicfir, ní fheicfidh tú	nʹi: ikʹirʹ, nʹi: ikʹi tu:
he	chífidh sé	xʹi:hi sʹe:		ní fheicfidh sé	nʹi: ikʹi sʹe:
we	chífimíd	xʹi:himʹi:dʹ		ní fheicfimíd	nʹi: ikʹimʹi:dʹ
you pl.	chífidh sibh	xʹi:hi sʹivʹ		ní fheicfidh sibh	nʹi: ikʹi sʹivʹ
they	chífid siad	xʹi:hidʹ sʹiəd		ní fheicfid siad	nʹi: ikʹidʹ sʹiəd
one	chífar	xʹi:fər		ní feicfar	nʹi: fʹikʹfər

Note: historically do-chífead. In PULL’s Irish, feicfar was found unlenited after ní, but AÓL had ní fheicfar; the absolute form, chífar is always found lenited.

Conditional tense

	affirmative form			negative form
I	do chífinn audio	də xʹi:hiŋʹ		ní fheicfinn audio	nʹi: ikʹiŋʹ
you s.	do chífá	də xʹi:fɑ:		ní fheicfá	nʹi: ikʹfɑ:
he	do chífeadh sé	də xʹi:həx sʹe:		ní fheicfeadh sé	nʹi: ikʹəx sʹe:
we	do chífimís	də xʹi:himʹi:sʹ		ní fheicfimís	nʹi: ikʹimʹi:sʹ
you pl.	do chífeadh sibh	də xʹi:həx sʹivʹ		ní fheicfeadh sibh	nʹi: ikʹəx sʹivʹ
they	do chífidís	də xʹi:hidʹi:sʹ		ní fheicfidís	nʹi: ikʹidʹi:sʹ
one	do chífí	də xʹi:fʹi:		ní feicfí	nʹi: fʹikʹfʹi:

Note: historically do-chífinn. In PUL’s Irish, feicfí was found unlenited after ní, but AÓL had ní fheicfí; the absolute form, chífí is always found lenited.

Habitual past or imperfect tense

	affirmative form			negative form
I	do chínn audio	də xʹi:ŋʹ		ní fheicinn audio	nʹi: ikʹiŋʹ
you s.	do chíthá	də xʹi:hɑ:		ní fheicthá	nʹi: ikʹɑ:
he	do chíodh sé	də xʹi:x sʹe:		ní fheiceadh sé	nʹi: ikʹəx sʹe:
we	do chímís	də xʹi:mʹi:sʹ		ní fheicimís	nʹi: ikʹimʹi:sʹ
you pl.	do chíodh sibh	də xʹi:x sʹivʹ		ní fheiceadh sibh	nʹi: ikʹəx sʹivʹ
they	do chídís	də xʹi:dʹi:sʹ		ní fheicidís	nʹi: ikʹidʹi:sʹ
one	do chítí	də xʹi:tʹi:		ní feictí	nʹi: fʹikʹtʹi:

Note: historically do-chínn. In PUL’s Irish, feictí was found unlenited after ní, although AÓL probably had ní fheictí; the absolute form, chítí is always found lenited. The second person singular can also be pronounced /də xʹi:tɑ:, nʹi: ikʹtɑ:/.

Imperative mood

	affirmative form			negative form
I	feicim audio	fʹikʹimʹ		ná feicim audio	nɑ: fʹikʹimʹ
you s.	feic	fʹikʹ		ná feic	nɑ: fʹikʹ
he	feiceadh sé	fʹikʹəx sʹe:		ná feiceadh sé	nɑ: fʹikʹəx sʹe:
we	feicimís	fʹikʹimʹi:sʹ		ná feicimís	nɑ: fʹikʹimʹi:sʹ
you pl.	feicidh	fʹikʹigʹ		ná feicidh	nɑ: fʹikʹigʹ
they	feicidís	fʹikʹidʹi:sʹ		ná feicidís	nɑ: fʹikʹidʹi:sʹ
one	feictear	fʹikʹtʹər		ná feictear	nɑ: fʹikʹtʹər

Present subjunctive

	affirmative form			negative form
I	go bhfeicead audio	gə vʹikʹəd		nár fheicead audio	nɑ:r ikʹəd
you s.	go bhfeicir	gə vʹikʹirʹ		nár fheicir	nɑ:r ikʹirʹ
he	go bhfeicidh sé	gə vʹikʹi sʹe:		nár fheicidh sé	nɑ:r ikʹi sʹe:
we	go bhfeicimíd	gə vʹikʹimʹi:dʹ		nár fheicimíd	nɑ:r ikʹimʹi:dʹ
you pl.	go bhfeicidh sibh	gə vʹikʹi sʹivʹ		nár fheicidh sibh	nɑ:r ikʹi sʹivʹ
they	go bhfeicid siad	gə vʹikʹidʹ sʹiəd		nár fheicid siad	nɑ:r ikʹidʹ sʹiəd
one	go bhfeictear	gə vʹikʹtʹər		nár fheictear	nɑ:r ikʹtʹər

Imperfect subjunctive

	affirmative form			negative form
I	dá bhfeicinn audio	dɑ: vʹikʹiŋʹ		mara bhfeicinn audio	mɑrə vʹikʹiŋʹ
you s.	dá bhfeicthá	dɑ: vʹikʹɑ:		mara bhfeicthá	mɑrə vʹikʹɑ:
he	dá bhfeiceadh sé	dɑ: vʹikʹəx sʹe:		mara bhfeiceadh sé	mɑrə vʹikʹəx sʹe:
we	dá bhfeicimís	dɑ: vʹikʹimʹi:sʹ		mara bhfeicimís	mɑrə vʹikʹimʹi:sʹ
you pl.	dá bhfeiceadh sibh	dɑ: vʹikʹəx sʹivʹ		mara bhfeiceadh sibh	mɑrə vʹikʹəx sʹivʹ
they	dá bhfeicidís	dɑ: vʹikʹidʹi:sʹ		mara bhfeicidís	mɑrə vʹikʹidʹi:sʹ
one	dá bhfeictí	dɑ: vʹikʹtʹi:		mara bhfeictí	mɑrə vʹikʹtʹi: